Tập trung thực hiện tốt cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019

TS. Nguyễn Huy Lương - Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh Phú Thọ

Phóng viên: Ông có thể cho biết mục đích của việc tổ chức Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 (TĐT)? Cuộc Tổng điều tra lần này có những điểm gì mới so với những lần TĐT trước đây?
Ông Nguyễn Huy Lương: Tổng điều tra dân số và nhà ở là 1 trong 3 cuộc Tổng điều tra thống kê được quy định trong Luật Thống kê, với chu kỳ thực hiện 10 năm một lần. Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 nhằm ba mục đích chính: (1) Tổng hợp và biên soạn các chỉ tiêu trong Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia quy định trong Luật Thống kê; phân tích và dự báo tình hình phát triển dân số và nhà ở trên phạm vi cả nước và từng địa phương; (2) Đáp ứng nhu cầu thông tin về dân số và nhà ở  phục vụ đánh giá kết quả thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 – 2020; xây dựng chiến lược và các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 – 2030; phục vụ công tác giám sát thực hiện Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; giám sát các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết; (3) Cung cấp thông tin phục vụ xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia về dân số; xây dựng dàn mẫu chủ phục vụ các cuộc điều tra hộ dân cư.
Điểm mới trong Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 trên địa bàn tỉnh đó là lần đầu tiên ứng dụng công nghệ thông tin trong tất cả các bước từ khi chuẩn bị xây dựng mạng lưới, thu thập thông tin, kiểm tra và nghiệm thu số liệu, xử lý số liệu đến công bố kết quả. Trong bước thu thập thông tin, 100% điều tra viên trên địa bàn tỉnh thống nhất sử dụng phiếu điện tử (hay còn gọi là CAPI) trên thiết bị di động (máy tính bảng hoặc điện thoại di động thông minh) để nhập, truyền thông tin; công tác quản lý, điều hành, duyệt nghiệm thu số liệu đều được tiến hành trên mạng Internet. Việc ứng dụng công nghệ thông tin giúp cho công tác Tổng điều tra được thuận lợi hơn, rút ngắn thời gian, giảm chi phí, chất lượng số liệu đảm bảo độ tin cậy cao hơn so với hình thức sử dụng phiếu giấy (PAPI).
Phóng viên: Xin ông cho biết, công tác chuẩn bị cho cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở trên địa bàn tỉnh đến nay như thế nào?
Ông Nguyễn Huy Lương: Tính đến thời điểm này, công tác chuẩn bị để tiến hành cuộc tổng điều tra nhìn chung từ cấp tỉnh đến cấp xã đã được hoàn thành tốt. Cụ thể: Đã thành lập đầy đủ Ban Chỉ đạo (BCĐ), Văn phòng BCĐ cấp tỉnh, cấp huyện và 277 BCĐ cấp xã; BCĐ các cấp sau khi thành lập đã khẩn trương đi vào hoạt động, đã soạn thảo và ban hành các kế hoạch và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời về tuyên truyền, kiểm tra, giám sát, thanh tra, nghiệm thu; quản lý, sử dụng, phân bổ kinh phí, tài liệu, dụng cụ; tổ chức lễ ra quân đáp ứng yêu cầu Tổng điều tra từ tỉnh đến cơ sở; Hoàn thành vẽ sơ đồ nền của 277 xã, phường, thị trấn; phân chia, xác định được 3.185 địa bàn điều tra; Hoàn thành 70 lớp tập huấn hướng dẫn công tác quản lý và công tác lập bảng kê hộ cho trên 3.000 trưởng khu dân cư và đại diện BCĐ các cấp; Đã tổ chức tốt 49 lớp tập huấn hướng dẫn nghiệp vụ điều tra CAPI cho trên 4.000 điều tra viên, tổ trưởng điều tra và thành viên BCĐ, Văn phòng BCĐ các cấp (trong đó có 1.613 điều tra viên và 277 Tổ trưởng điều tra); hướng dẫn tổ chức, quản lý, sử dụng phân bổ kinh phí, tài liệu, dụng cụ đáp ứng yêu cầu Tổng điều tra từ tỉnh đến cơ sở. Công tác tuyên truyền ngoài việc thực hiện tốt theo hướng dẫn của BCĐ Trung ương, BCĐ tỉnh còn cho in 400.000 tờ rơi để phát tới từng hộ dân cư. Đến nay, nhìn chung toàn tỉnh đã đảm bảo đầy đủ lực lượng và điều kiện để hoàn thành điều tra tại 397.119 hộ dân cư với trên 1,4 triệu nhân khẩu.
Phóng viên: Đối với địa bàn vùng cao, vùng sâu, vùng đặc biệt khó khăn, Ban Chỉ đạo của tỉnh đã chuẩn bị như thế nào để cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở đảm bảo đúng tiến độ, thưa ông?
Ông Nguyễn Huy Lương: Đối với vùng cao, vùng sâu, vùng đặc biệt khó khăn hoặc nơi có thể có phức tạp về an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, chúng tôi đã tập trung tuyên truyền, giải thích rõ mục đích, ý nghĩa, nội dung, phương pháp, đối tượng và quy trình điều tra để người dân biết, tự giác thực hiện, đồng thời đề phòng kẻ xấu lợi dụng, xuyên tạc mục đích của cuộc Tổng điều tra. Ở những địa bàn này chúng tôi đã chỉ đạo BCĐ cấp huyện, cấp xã chú ý cử các thành viên có nhiều kinh nghiệm, am hiểu phong tục, tập quán địa phương trực tiếp phụ trách để hỗ trợ, giúp đỡ các điều tra viên, tổ trưởng điều tra và kịp thời xử lý các tình huống phát sinh trong quá trình tiến hành điều tra tại địa bàn.
Phóng viên: Để tổ chức thành công Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, từ nay đến ngày 1/4, tỉnh Phú Thọ sẽ tập trung thực hiện những nhiệm vụ trọng tâm nào, thưa ông?
Ông Nguyễn Huy Lương: Từ nay đến ngày 1/4 thời gian còn rất ngắn, để tổ chức thành công cuộc Tổng điều tra lần này yêu cầu Ban chỉ đạo cấp huyện, cấp xã cần phối hợp với các cơ quan truyền thông tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa của cuộc Tổng điều tra bằng nhiều hình thức nhằm đạt hiệu quả cao nhất; Thứ hai, tất cả các điều tra viên phải kiểm tra thiết bị di động của mình đảm bảo hoạt động bình thường, hoàn thành cập nhật phần mềm CAPI mới để sẵn sàng tiến hành điều tra; Thứ ba, đề nghị toàn thể hộ dân cư và người dân chuẩn bị sẵn các tài liệu, số liệu về hộ nhân khẩu, nhà ở của gia đình mình để sẵn sàng cung cấp trung thực, chính xác, đầy đủ cho điều tra viên; Thứ tư, các thành viên BCĐ, Văn phòng BCĐ, giám sát viên các cấp phải tăng cường đi công tác cơ sở tại các địa bàn được phân công phụ trách để nắm tình hình và kịp thời phát hiện, xử lý hoặc báo cáo lên cấp trên các tình huống vướng mắc, khó khăn phát sinh tại địa bàn, đặc biệt giám sát viên duyệt số liệu các cấp phải tập trung cho nhiệm vụ kiểm tra, duyệt số liệu phù hợp với tiến độ điều tra tại các địa bàn, địa phương được phân công theo quy định; Thứ năm, Ngay sau khi kết thúc điều tra sẽ tổ chức thanh tra quá trình tổ chức Tổng điều tra trên địa bàn tỉnh theo đúng kế hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt; Thứ sáu, 277 BCĐ xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh phải xây dựng kế hoạch và đồng thời thống nhất tổ chức thực hiện tốt lễ ra quân vào đúng 7 giờ 30 ngày 1/4/2019.
Phóng viên: Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!